Trong khi thế giới đang nỗ lực triển khai “Cách mạng xây dựng xanh”, Việt Nam mới chỉ bắt đầu giai đoạn này và dự kiến phát triển chậm hơn khoảng 15 năm so với các quốc gia khác. Nguyên nhân chính là do thiếu chiến lược và kế hoạch phát triển bền vững. Các chuyên gia đã đưa ra nhận định về thực trạng của các dự án xây dựng xanh tại Việt Nam.
Thực trạng Công trình Xanh tại Việt Nam
Theo Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), đến quý III/2020, Việt Nam chỉ có 155 dự án xây dựng xanh được chứng nhận. Số liệu này khá thấp so với các nước láng giềng, mặc dù thị trường xây dựng công trình xanh đã rất sôi động trong vài năm qua. Từ các dự án nhà ở phổ thông đến những khu phức hợp cao cấp, bao gồm chung cư và biệt thự, các dự án đang “đua nhau” nhận nhãn xanh.
Số lượng Công trình Xanh tại nước ta vẫn còn khá khiêm tốn
1. Bộ Xây dựng nhận định và phát triển Công trình Xanh
Bộ Xây dựng đã xác định rằng tiêu chí “Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả” là yếu tố quan trọng nhất trong các Công trình Xanh (CTX). Để đáp ứng nhu cầu này, Bộ đã nhờ đến sự hỗ trợ từ nhóm Tư vấn Quốc tế Derenger (Hoa Kỳ) để soạn thảo và ban hành tiêu chuẩn QCXDVN 09: 2005/BXD, áp dụng cho các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả. Sau đó, Bộ phối hợp với Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam và được hỗ trợ từ IFC để cập nhật và sửa đổi tiêu chuẩn thành QCVN 09: 2013/BXD. Điều này đã trở thành điều kiện tiên quyết và tối thiểu để công nhận một công trình xây dựng là CTX, đồng thời đóng góp tích cực vào việc khuyến khích và thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các tòa nhà.
2. Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC) và phát triển Công trình Xanh
VGBC được thành lập tại Việt Nam vào năm 2007 dưới sự bảo trợ của Quỹ Thành phố Xanh thuộc bang California, do một nhóm người Việt kiều ở Mỹ và người Mỹ thành lập. Tổ chức này hoạt động như một tổ chức phi chính phủ từ nước ngoài tại Việt Nam. Cho đến nay, VGBC đã phát hành ba tài liệu hướng dẫn kỹ thuật sử dụng hệ thống LOTUS cho các loại công trình như nhà ở, phi nhà ở và công trình hiện hữu. VGBC cũng đã tổ chức nhiều khóa đào tạo về xây dựng xanh và đã cấp chứng chỉ Công trình Xanh LOTUS cho nhiều dự án đầu tư có sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài.
Dự án Genesis School đạt chứng chỉ LOTUS hạng Vàng
3. Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhận định và phát triển Công trình Xanh
Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã đặc biệt quan tâm và thúc đẩy phát triển kiến trúc xanh. Vào tháng 4/2011, Hội đã thành lập Hội đồng Kiến trúc Xanh Việt Nam và thực hiện Tuyên ngôn “Kiến trúc Xanh Việt Nam”. Đến nay, Hội đã tổ chức hai cuộc tuyển chọn và công nhận “Công trình Kiến trúc Xanh Việt Nam”, gồm khoảng 10 dự án mỗi lần như Trường THCS Phan Chu Trinh, Dĩ An, Bình Dương và khu đô thị sinh thái EcoPark, Văn Giang, Hưng Yên.
4. Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam nhận định và phát triển Công trình Xanh
Từ năm 2005, các chuyên gia của Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam (VACEE) đã chủ động viết nhiều bài báo xuất bản trên các tạp chí chuyên ngành trong nước và tham gia trình bày các báo cáo về Công trình Xanh (CTX) tại các hội thảo khoa học, nhằm lan tỏa kiến thức và khuyến khích áp dụng những kinh nghiệm quốc tế để phát triển tại Việt Nam.
Năm 2011, VACEE thành lập Hội đồng “Xây dựng Xanh Việt Nam” (VGBC Vietnam). Hội đồng này đã tích cực đóng góp ý kiến cho việc thực hiện hai Đề tài nghiên cứu về Công trình Xanh do Bộ Xây dựng giao cho VACEE chủ trì, bao gồm Đề tài “Nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển công trình xanh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” và Đề tài “Nghiên cứu xây dựng bộ chỉ tiêu đánh giá và công nhận CTX tại Việt Nam”.
5. Hội đồng Công trình Xanh của Mỹ nhận định và phát triển Công trình Xanh
Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ (USGBC) đã trực tiếp công nhận các công trình xây dựng ở Việt Nam đầu tư từ nước ngoài theo tiêu chuẩn LEED. Ví dụ như Trụ sở Công ty TNHH Intel Products Việt Nam tại TP.HCM, đã được cấp Chứng chỉ LEED Vàng vào năm 2012, và Trụ sở Công ty TNHH Chang Shin Việt Nam tại Đồng Nai.
Ảnh minh họa Hệ thống pin năng lượng Mặt trời
Bài viết đã cung cấp những nhận định của các chuyên gia về thực trạng Công trình Xanh tại Việt Nam giúp cho người đọc và chủ đầu tư có được những cái nhìn chiến lược về xây dựng và phát triển tại Việt Nam.