Trái phiếu xanh, hay còn gọi là “Green Bond,” là một loại công cụ nợ được phát hành để huy động vốn cho các dự án thân thiện với môi trường và góp phần vào việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Khác với trái phiếu thông thường, mục đích sử dụng vốn của trái phiếu xanh được dành riêng cho các dự án có lợi ích môi trường, như năng lượng tái tạo, quản lý chất thải, bảo tồn sinh thái, và các công trình xây dựng xanh.
Trái phiếu xanh (Green Bond) là gì?
Đặc điểm của trái phiếu xanh
- Mục đích sử dụng vốn rõ ràng: Vốn huy động từ trái phiếu xanh phải được sử dụng cho các dự án cụ thể có lợi ích môi trường, được xác định rõ ràng trong bản cáo bạch khi phát hành trái phiếu.
- Quy trình quản lý vốn minh bạch: Nhà phát hành phải đảm bảo rằng vốn từ trái phiếu xanh được quản lý tách biệt và chỉ sử dụng cho các mục đích đã cam kết. Thông tin về việc sử dụng vốn và tiến độ của các dự án phải được báo cáo minh bạch.
- Kiểm toán và báo cáo định kỳ: Các dự án được tài trợ từ trái phiếu xanh thường phải trải qua quá trình kiểm toán và báo cáo định kỳ để đảm bảo rằng chúng đang tiến triển đúng kế hoạch và đạt được các mục tiêu môi trường đã đề ra.
Lợi ích của trái phiếu xanh
- Đối với nhà đầu tư: Trái phiếu xanh cung cấp cho nhà đầu tư cơ hội đầu tư vào các dự án bền vững, đồng thời giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư và giảm thiểu rủi ro liên quan đến biến đổi khí hậu.
- Đối với nhà phát hành: Các tổ chức phát hành trái phiếu xanh, bao gồm cả chính phủ và doanh nghiệp, có thể thu hút được nguồn vốn lớn từ các nhà đầu tư có ý thức về môi trường, đồng thời cải thiện hình ảnh và uy tín của mình trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
- Đối với xã hội và môi trường: Việc phát hành và sử dụng trái phiếu xanh giúp thúc đẩy các dự án có lợi ích môi trường, góp phần giảm thiểu khí thải nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và thúc đẩy phát triển bền vững.
Ảnh minh họa
Tình hình phát triển trái phiếu xanh trên thế giới
Trái phiếu xanh đã trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Các quốc gia và tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã phát hành nhiều trái phiếu xanh để tài trợ cho các dự án môi trường. Thị trường trái phiếu xanh cũng đang phát triển nhanh chóng tại các quốc gia phát triển và mới nổi, với sự tham gia tích cực của cả khu vực công và tư nhân
Tổng khối lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu, tỷ USD
Khối lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu trong năm 2020 đã lên tới 269,5 tỷ USD, cao hơn 5,7% so với năm 2019. Climate Bonds Initiative (Tổ chức Sáng kiến Trái phiếu khí hậu) dự đoán sự gia tăng tổng khối lượng phát hành trái phiếu xanh toàn cầu vào năm 2021 trong khoảng từ 400 đến 450 tỷ USD.
Các nước phát hành trái phiếu xanh lớn nhất thế giới, tỷ USD
Mỹ đứng đầu trong bảng xếp hạng các quốc gia về khối lượng phát hành trái phiếu xanh – 51,1 tỷ USD, vị trí thứ hai thuộc về Trung Quốc (31,3 tỷ USD). Vị trí thứ ba trong số các quốc gia phát hành trái phiếu “xanh” và đứng thứ nhất ở châu Âu là Pháp (30,1 tỷ USD). Tất cả các quốc gia còn lại trong bảng xếp hạng chỉ chiếm dưới 60% tổng khối lượng phát hành trái phiếu xanh.
Các tổ chức phát hành các công cụ tài chính xanh có thể là cả các tập đoàn lớn, lẫn khu vực công. Điều kiện chính đối với tổ chức phát hành là hỗ trợ các dự án môi trường, nhằm sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường và lập các báo cáo sử dụng nguồn vốn huy động được thông qua việc bán các công cụ tài chính xanh.
Tỷ trọng các lĩnh vực phát hành trái phiếu xanh, %
Trong số các trái phiếu xanh được phát hành vào năm 2019, 32% là năng lượng sạch, 30% – xây dựng các-bon thấp, 20% – giao thông các-bon thấp, 9% – tài nguyên nước, 3% – tái chế rác thải, 2% – sử dụng đất.
Năng lượng sạch, xây dựng và giao thông đạt được những kết quả cao nhất, khi chiếm tới 80 tỷ USD trong tổng số 88 tỷ USD.
Vòng đời của trái phiếu xanh gắn liền với thời gian của các dự án đầu tư, mà sẽ được đầu bởi số tiền nhận được từ việc phát hành chính các trái phiếu này.
14,7% trái phiếu xanh được phát hành có kỳ hạn trên 20 năm; khoảng 36% – từ 5 đến 10 năm; 29,3% – 5 năm; 17,8% – từ 10 đến 20 năm và 2,1% – không kỳ hạn. Hầu hết các trái phiếu xanh là công cụ tài chính trung hạn (5-10 năm). Khoảng 2/3 khối lượng trái phiếu không kỳ hạn được phát hành bởi các công ty năng lượng là Engie và Iberdrola, mỗi công ty đều ký kết một hợp đồng.
Tình hình phát triển trái phiếu xanh tại Việt Nam
Tại Việt Nam, khái niệm trái phiếu xanh vẫn còn mới mẻ, nhưng đã bắt đầu thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và tổ chức tài chính. Chính phủ và các tổ chức tài chính đang nỗ lực xây dựng khung pháp lý và các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy việc phát hành và đầu tư vào trái phiếu xanh, nhằm góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.
Kết luận
Trái phiếu xanh không chỉ là một công cụ tài chính hiệu quả mà còn là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm đối phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Với những lợi ích rõ ràng cho cả nhà đầu tư, nhà phát hành, và xã hội, trái phiếu xanh hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các dự án bền vững trên toàn thế giới.